CD3
1. Ατσαπάτ’.
(Στίχος δεκατετρασύλλαβος, ρυθμός 7/8)
Τραγούδι: Αμαραντίδης Γιώργος – Παπαγιαννίδης Πόλιος
Λύρα: Αμαραντίδης Γιώργος
Νταούλι: Ευφραιμίδης Γιάννης
Ε, κόρη τίνος είσαι, μήλον κόκκινον είσαι,
παχυμένον κ’ έμορφον μαϊσσεμάτικον είσαι.
Το ραχίν χιονίεται, παίρ’ ο ήλιον λύεται,
εγώ τηνάν αγαπώ αδακέσ’ ’κ ευρίεται.
Ε, παιδία ντο λέτεν, πάμε ’ς ση χαμαιλέτεν,
κλέφτομε έναν κορτσόπον καν'νάν τιδέν μη λέτεν.
Τ' αραπάς-ι-μ’ το τεκίρ’ στρογγυλά κυλίεται,
σεβνταλίν παιδίν είμαι, το καρδόπο μ’ λύεται.
Νεοελληνική απόδοση:
Ε, κόρη τίνος είσαι, μήλο κόκκινο είσαι,
ευτραφές και όμορφο, μαγευτικό είσαι.
Το βουνό χιονίζεται, βγαίνει ο ήλιος λιώνει,
εγώ αυτήν που αγαπώ εδώ γύρω βρίσκεται.
Ε, παιδιά τι λέτε, πάμε στο νερόμυλο,
κλέβουμε ένα κοριτσάκι, σε κανέναν τίποτε μη λέτε.
Του κάρου μου η ρόδα κυκλικά περιστρέφεται,
ερωτευμένο παιδί είμαι, η καρδιά μου λιώνει.
2.Σέρα
Λύρα: Αμαραντίδης Γιώργος
Νταούλι: Ευφραιμίδης Γιάννης
3.Μαχαίρια
Λύρα: Καλιοντζίδης Μιχάλης
Νταούλι: Ευφραιμίδης Γιάννης
4.Έμπρ’οπίσ’.
(Στίχος δεκαπεντασύλλαβος, ρυθμός 9/8)
Τραγούδι: Καρασαββίδης Δημήτρης – Σοφιανίδης Γιώργος
Λύρα: Καρασαββίδης Δημήτρης
Νταούλι: Ευφραιμίδης Γιάννης
Όλια τα τριαντάφυλλα-ν απέσ’ ’ς σην κάρδια σ’ κείνταν,
ατά που θα μυρίσκεται τα χρόνια ’τ’ ’κι τελείνταν.
Γουρπάν’-ι- σ’ ποδεδίζω σε μανουσακί ’σκουντούλα,
όντες πονεί το κάρδοπο μ’, γιά γρίβωσον ’ς σή γούλα μ’.
Γράμμαν γράφτω και στείλω σε, με τση καρδίας το αίμαν,
εσύ κόψον και στείλον με τη σπαρελί’ σ’ το δέμαν.
’Σ σα παρχάρια μη λάσκεσαι αρνί μ’ χωρίς εμέναν,
κι ασ’ όλια τα νερά μη πίντς κάποιον έχ' εβδέλλαν.
Νεοελληνική απόδοση:
Όλα τα τριαντάφυλλα μέσα στην καρδιά σου βρίσκονται,
αυτά όποιος θα τα μυρισθεί τα χρόνια του δεν τελειώνουν.
Θυσία σου να γίνω, να σε χαρώ, του μενεξέ μυροβόλημα,
όταν πονάει η καρδούλα μου, για πιάσου στο λαιμό μου (αγκάλιασέ με).
Γράμμα γράφω και σου στέλνω με της καρδιάς το αίμα,
εσύ κόψε και στείλε με του στηθοκαλύμματός σου το κορδόνι.
Στα θερινά λιβάδια μην τριγυρνάς, αγάπη μου χωρίς εμένα,
κι απ’ όλα τα νερά μην πίνεις, κάποιο έχει βδέλλα.
5.Κοτσιχτόν.
(Στίχος δεκαπεντασύλλαβος, ρυθμός 9/8)
Τραγούδι: Ιωαννίδης Γιώργος
Λύρα: Ιωαννίδης Λάζος
Νταούλι: Νικολαΐδης Παντελής
Πίνω έναν, πίνω δύο, πίνω τρία και μεθώ
κι ασ' σή χέρας το κορτσόπον να γλυτώνω ’κ επορώ.
Επωδός:
Λάχανα, πουλί μ’, λάχανα ’ς σο πέραν τη μαχαλάν,
με τα χέρια σ’ εποίκες α’, ’ς εμέν μ’ ευρίκ’ς μαχανάν.
Το ραχίν χιονίεται παίρ’ ο ήλιον λύεται,
εγώ τηνάν αγαπώ ’ς σα μακρά ευρίεται.
Επωδός: (Επανάληψη)
Νεοελληνική απόδοση:
Πίνω ένα (ποτό), πίνω δύο, πίνω τρία και μεθώ,
κι απ’ της χήρας το κοριτσάκι να γλιτώσω δεν μπορώ.
Επωδός:
Λάχανα πουλί μου λάχανα στον πέρα μαχαλά,
με τα χέρια σου το έκανες, σε μένα μη βρίσκεις αιτία.
Το βουνό χιονίζεται, βγαίνει ο ήλιος λιώνει,
εγώ αυτήν που αγαπώ μακριά στα (ξένα) βρίσκεται.
Επωδός: (Επανάληψη)
6.Ομάλι(ν).
(Στίχος δεκατετρασύλλαβος, ρυθμός 9/8)
Τραγούδι: Παπαγιαννίδης Πόλιος
Λύρα: Καρασαββίδης Δημήτρης
Νταούλι: Κοπαλίδης Παναγιώτης
Τ’ αρνί μ’ ασ’ την Πράσαρην, εγώ ασ’ την Γαράσαρην,
έλα σέβντια μ’ χαμελά, το καρδόπο μ’ ας γελά.
Ακεί πέραν χάνιν εν’, αν λαλείς με λάλει με,
χάιτ’ ας πάμ’’ς τ’ εμέτερα, ους τ’ εκεί ομάλιν έν’.
Ακεί πέραν είν’ θερία, κόρη εσύ εσέν ωρία,
Παλτζανότ'κα σκύλ' παιδία φυγαδιάζ’νε σε ’ς σ’ ορμία.
Νεοελληνική απόδοση:
Η αγάπη μου είναι από την Πράσαρη κ’ εγώ απ’ τη Γαράσαρη,
έλα αγάπη μου χαμηλά, η καρδούλα μου να γελάσει.
Εκεί πέρα χάνι είναι, αν είναι να με καλέσεις, κάλεσέ με,
έλα ας πάμε στα δικά μας (στο σπίτι μου) μέχρι εκεί ίσιωμα είναι.
Εκεί πέρα είναι θηρία, κόρη τον εαυτό σου πρόσεχε,
από την Πάλτζανα αθεόφοβα παιδιά, θα σε φυγαδεύσουν στα ρέματα.
7.Τσαραχότ’
Κεμανέ: Καλιοντζίδης Μιχάλης
Ουτί: Παπαδοπούλου Κατερίνα
Νταούλι: Κοπαλίδης Παναγιώτης
8.Ομάλ’ (διπλόν)
Κεμανέ: Καλιοντζίδης Μιχάλης
Ουτί: Παπαδοπούλου Κατερίνα
Νταούλι: Κοπαλίδης Παναγιώτης
9.Γιουβαρλαντούμ’
Κεμανέ: Καλιοντζίδης Μιχάλης
Ουτί: Παπαδοπούλου Κατερίνα
Νταούλι: Κοπαλίδης Παναγιώτης
10.Φόνα*.
(Στίχος δεκασύλλαβος, ρυθμός 7/8)
Τραγούδι: Σοφιανίδης Γιώργος
Λύρα: Καρασαββίδης Δημήτρης
Νταούλι: Ευφραιμίδης Γιάννης
Ε, Φόνα, Φόνα, κόρ’ καρδεφόνα,
’ς σ’ οσπίτ’-ι- σ’ έρθα, παραβραδιάστα.
Λαλείς και παίρτς με κι απέσ’ ’κι βάλτς με,
απέσ’ κι αν βάλτς με, κάθκα ’κι λές με.
Κάθκα κι αν λές με, σκαμνίν ’κι δί’ς με,
σκαμνίν κι αν δί’ς με, τραπέζ’ ’κι θέκ’ς με.
Τραπέζ’ κι αν θέκ’ς με, φαείν ’κι δί’ς με,
φαείν κι αν βάλτς με, χουλιάρ’ ’κι φέρτς με.
Χουλιάρ’ κι αν φέρτς με, αρ’, φα ’κι λές με,
αρ’ φα κι αν λές με, μένον ’κι λές με.
Μένον κι αν λές με, κρεβάτ’ ’κι στρώντς με,
κρεβάτ’ κι αν στρώντς με, κοιμού ’κι λές με.
Κοιμού κι αν λές με, μαναχόν θέκ’ς με,
έλα μη αφήντς με ’ς ση μαναχίαν.
Φίλεμαν έπαρ’, φίλεμαν δός με (δις).
Ε, Φόνα, Φόνα κόρ’ καρδεφόνα,
’ς σην πόρτα σ’ έρθα, παραβραδιάστα.
*Όνομα γυναικείο, πιθανόν χαϊδευτικό του ονόματος Περσεφόνη. Κατ’ άλλους φόνισσα.
Νεοελληνική απόδοση:
Ε, Φόνα, Φόνα, κόρη που καις καρδιές,
στο σπίτι σου ήρθα, με βρήκε η νύχτα.
Καλείς και με παίρνεις και μέσα δε με βάζεις,
μέσα κι αν με βάλεις, κάθισε δεν μου λες.
Κάθησε κι αν μου πεις, κάθισμα δεν μου δίνεις
κάθισμα κι αν μου δίνεις, τραπέζι δε στρώνεις.
Τραπέζι κι αν μου στρώνεις, φαΐ δεν μου δίνεις,
φαΐ κι αν μου βάλεις, κουτάλι δεν μου φέρνεις.
Κουτάλι κι αν μου φέρεις, τελικά, φάγε δεν μου λες,
τελικά φάγε κι αν μου λες, μείνε δεν μου λες.
Μείνε κι αν μου λες, κρεβάτι δεν μου στρώνεις,
κρεβάτι κι αν μου στρώνεις, κοιμήσου δεν μου λες.
Κοιμήσου κι αν μου λες, μοναχό μου με βάζεις,
έλα, μη μ’ αφήνεις στη μοναξιά μου.
Φίλημα πάρε, φίλημα δόσε μου.
Ε, Φόνα, Φόνα, κόρη που καις καρδιές,
στην πόρτα σου ήρθα, με βρήκε η νύχτα.
11.Αρμενίτ’σσας.
(Στίχος δεκαπεντασύλλαβος, ρυθμός 5/8)
Τραγούδι: Θεοδοσιάδης Κώστας
Λύρα: Θεοδοσιάδης Κώστας
Νταούλι: Νικολαΐδης Παντελής
Γιά έλα γιά θα έρχουμαι, γιά το ποτάμ’ θα σκίζω,
γιά το μαντίλι σ’ στείλο με, τα δάκρυα μ’ να σπογγίζω.
Τερώ, τερώ, ’κι φαίνεσαι, πουδέν ’κι φανερούσαι,
άγρϊον κι ανημέρωτον, ατζά ’κι θα ημερούσαι;
’Σ σα ράχια, ράχια λάσκουμαι, ’ς σα παρχαρόπα μένω,
κάθουμαι απάν’ ’ς σο μεσοστράτ’, τ’ αρνόπο μ’ αναμένω.
’Σ σ’ αλάτ’ αφκά μη κάθεσαι, στάζ’νε τ’ αλατοκλάδια,
χυμίγ’ κά’ τον κατέφορον κ’ έλα έμπα ’ς σην εγκάλια μ’.
Νεοελληνική απόδοση:
Ή έλα, ή θα έρθω, ή το ποτάμι θα διασχίσω,
ή το μαντίλι σου στείλε μου, τα δάκρυά μου να σκουπίσω.
Κοιτάζω, κοιτάζω δεν φαίνεσαι, πουθενά δεν φανερώνεσαι
άγριο κι ανημέρωτο, άραγε δεν θα εξημερωθείς;
Στα βουνά, στα βουνά τριγυρνώ, στα θερινά λιβαδοτόπια μένω,
κάθομαι πάνω στη μέση του δρόμου, την αγάπη μου περιμένω.
Στο έλατο κάτω μην κάθεσαι, στάζουν τα ελατόκλαδα,
κατρακύλα τον κατήφορο κ’ έλα μπες στην αγκαλιά μου.
12.Καβαζίτας.
(Στίχος δεκαπεντασύλλαβος, ρυθμός 5/8)
Τραγούδι: Ιωαννίδης Γιώργος
Λύρα: Νικολαΐδης Γιάννης
Νταούλι: Νικολαΐδης Παντελής – Φωτιάδης Παύλος
Καβαζίτα μ’, άκλερε, τ’ ουδάρτς εμελίασεν
άλειψον α’ βούτορον, ας λαρούται αγλήγορα.
Καβαζίτα μ’ τ’ άλογο σ’, το μέγαν το θερίον,
τ’ έναν τ’ αντζίν αθε κοτσόν, κοτσοπατεί και πάει,
τ’ έναν τ’ ομμάτ’ν αθε στραβόν, και τ’ άλλο ξάι ’κ ελέπει.
Καβαζίτα μ’ ’ς ση Γιάννε τα χιόνια ελίγανε,
τσοχτάν τ’ αγρέλαφα άλλο εσέν ’κ είδανε.
Καβαζίτα μ’ άκλερε, για πέει με κι ας μαθάνω,
άμον εσέν τον μαύρον ’ς σον κόσμον μη παθάνω.
Νεοελληνική απόδοση:
Καβαζίτα μου, φτωχέ - ταλαίπωρε, η ουρά σου ψώριασε,
άλειψ’ την βούτυρο, ας θεραπευθεί γρήγορα.
Καβαζίτα μου, τ’ άλογό σου, το τρανό το θηρίο,
το ένα του πόδι είναι κουτσό και κουτσοπατάει και πάει,
το ένα του το μάτι είναι στραβό και το άλλο δεν βλέπει καθόλου.
Καβαζίτα μου, στου Γιάννη τα χιόνια έλιωσαν,
εδώ και πολύ καιρό τα άγρια ελάφια άλλο εσένα δεν είδανε.
Καβαζίτα μου, φτωχέ – ταλαίπωρε, για πες μου κι ας μάθω,
όπως εσένα το δυστυχή στον κόσμο να μην πάθω.
13.Τσοκμέ
Κλαρίνο: Παπαναστασίου Βαγγέλης
Λύρα: Καρασαββίδης Δημήτρης
Νταούλι: Ευφραιμίδης Γιάννης
14.Λέτσι
Λύρα: Καρασαββίδης Δημήτρης
Νταούλι: Κοπαλίδης Παναγιώτης
15.Λετσίνα
Λύρα: Καλιοντζίδης Μιχάλης
Νταούλι: Κοπαλίδης Παναγιώτης
16.Ξανθόν κορίτσ’
Λύρα: Καρασαββίδης Δημήτρης
Νταούλι: Ευφραιμίδης Γιάννης
17.Ξανθόν κορίτσ’(Αργυρούπολης)
Λύρα: Φωτιάδης Κώστας
Νταούλι: Νικολαΐδης Παντελής
18.Έταιρε1 ή Έτερε2.
(Στίχος δεκατετρασύλλαβος, ρυθμός 5/8)
Ταγούδι: Παρχαρίδης Αλέξης
Λύρα: Καρασαββίδης Δημήτρης
Νταούλι: Ευφραιμίδης Γιάννης
Έταιρέ μ’ πέρνιξόν με το τσαρκούλι μ’ δίγω σε,
το τσαρκούλι σ’ ’κι θέλω, άλλο τάγμαν τάξον με.
Έταιρέ μ’ πέρνιξόν με, το ζωνάρι μ’ δίγω σε,
το ζωνάρι σ’ ’κι θέλω, άλλο τάγμαν τάξον με.
Έταιρέ μ’ πέρνιξόν με, το βραχάλι μ’ δίγω σε,
το βραχάλι σ’ ’κι θέλω, άλλο τάγμαν τάξον με.
Έταιρε πέρνιξόν με, το μαντήλι μ’ δίγω σε,
το μαντήλι σ’ ’κι θέλω, άλλο τάγμαν τάξον με.
Έταιρε μ’ πέρνιξόν με, το λετσέκι μ’ δίγω σε,
το λετσέκι σ’ ’κι θέλω, άλλο τάγμαν τάξον με.
1. Έταιρος (αρχ. εταίρος) = σύντροφος
2. Έτερος = ο άλλος
Νεοελληνική απόδοση:
Έταιρέ μου, πέρασέ με (απέναντι στο ποτάμι) το τσεμπέρι μου σου δίνω,
το τσεμπέρι σου δεν το θέλω, άλλο τάμα τάξε μου.
Έταιρέ μου, πέρασέ με, το ζωνάρι μου σου δίνω,
το ζωνάρι σου δεν το θέλω, άλλο τάμα τάξε με.
Έταιρέ μου, πέρασέ με, το βραχιόλι μου σου δίνω,
το βραχιόλι σου δεν το θέλω, άλλο τάμα τάξε μου.
Έταιρέ μου, πέρασέ με, το μαντήλι μου σου δίνω,
το μαντήλι σου δεν το θέλω, άλλο τάμα τάξε με.
Έταιρέ μου, πέρασέ με, το κεφαλομάντιλό μου σου δίνω,
το κεφαλομάντιλό σου δεν το θέλω, άλλο τάμα τάξε μου.
19.Τάμσαρα (Νικόπολη)
Ζουρνά: Γαλετσίδης Σπύρος
Νταούλι: Γευγελής Γιώργος
20.Τσίπουλ, τσίπουλ*.
(Στίχος δεκατετρασύλλαβος, ρυθμός 5/8)
Τραγούδι: Ιωακειμίδης Μπάμπης
Κεμανέ: Φωτιάδης Γιάννης
Νταούλι: Νικολαΐδης Παντελής
Τσίπουλ,τσίπουλ τό νερόν, παρακαλώ τον Θεόν,
κι ασ’ ση γης την καμονήν, παίρω εγώ υπομονήν.
Τσίπουλ, τσίπουλ το νερόν τρέχ’ ’ς σ’ ορμίν κυλίεται,
το μικρόν τ’ εμόν τ’ αρνίν ’ς σην κάρδια μ’ ευρίεται.
Τσίπουλ, τσίπουλ το νερόν, ’ς σο πεγάδ’ αφκά καικά,
το σαρίν τ’ εμόν τ’ αρνίν, παίρ’ ατο και κείμαι κά’.
*Τσίπουλ, τσίπουλ = εκφράζει το θόρυβο του νερού που τρέχει. (ρήμα: σιπουρίζω).
Νεοελληνική απόδοση:
Τσίπουλ, τσίπουλ το νερό, παρακαλώ το Θεό,
κι από της γής το κάψιμο – βάσανο, παίρνω εγώ υπομονή.
Τσίπουλ, τσίπουλ το νερό, τρέχει, στο ρυάκι κυλάει,
η μικρή δική μου αγάπη στην καρδιά μου βρίσκεται.
Τσίπουλ, τσίπουλ το νερό, κάτω στη βρύση,
το ξανθό το δικό μου το κορίτσι το παίρνω και πλαγιάζω.
21.Χαλάι
Λύρα: Καλιοντζίδης Μιχάλης
Ουτί: Παπαδοπούλου Κατερίνα
Νταούλι: Κοπαλίδης Παναγιώτης
22.Κόνιαλι
Ζουρνάς: Τσαπανίδης Γιώργος
Νταούλι: Γευγελής Γιώργος
23.Μαντήλια
Κεμανέ: Πουλαντζακλής Γιώργος
Ουτί: Κασούρας Βασίλης
Νταούλι: Ευφραιμίδης Γιάννης
24.Μωμοέρια*.
(Στίχος δεκαπεντασύλλαβος, ρυθμός 2/4 ή 4/8)
Τραγούδι: Σοφιανίδης Γιώργος
Λύρα: Καρασαββίδης Δημήτρης
Φλογέρα: Σοφιανίδης Γιώργος
Νταούλι: Κοπαλίδης Παναγιώτης
Τα μωμοέρια εξέβανε τα Φώτα τ’ Αγιαννί,
Ατείν’ χωρία λάσκουνταν αρ’ άμον παλαλοί.
Μωμόερος θα ’ίνουμαι και με τα γολγονόπα,
θα λάσκουμαι μεσανυχτί’ και ’γνεφίζω κορτσόπα.
Μωμόερος θα ’ίνουμαι, πάντα πασκείμ’ θα είμαι;
θα βγάλω τα διαβολικά μ,’ και μετ’ εσέν θα κείμαι.
Μωμόερος θα ’ίνουμαι και θα μωμογερεύω,
τα έμορφα τα κορτσόπα όλια θα καντουρεύω.
Τα μωμοέρια εξέβανε τα Φώτα τ’ Αγιαννί’,
ν’αϊλί τη μαυρομάνναν ατ’ εμάς που ’κι θ’ ανοί’.
*Μωμογέρια (τα), μωμόγερος (ο) (το αρχ. Μώμος και το γέρος) = ο μεταμφιεσμένος για τις θεατρικές παραστάσεις του 12ημέρου.
Νεοελληνική απόδοση:
Οι μωμόγεροι βγήκανε τα Φώτα τ’ Αγιαννιού,
αυτοί χωριά περιφέρονται, όπως οι τρελοί.
Μωμόγερος θα γίνω με τα κουδουνάκια (σφαιρικά),
θα περιφέρομαι τα μεσάνυχτα και θα ξυπνάω κοριτσάκια.
Μωμόγερος θα γίνω, πάντα μήπως θα είμαι;
θα βγάλω τα διαβολικά μου (μεταμφίεση διαβόλου) και με σένα θα πλαγιάσω.
Μωμόγερος θα γίνω και θα μωμογερέψω (θα μετάσχω στα δρώμενα των μωμόγερων)
τα όμορφα τα κοριτσάκια όλα θα τα ξεγελάσω.
Οι μωμόγεροι βγήκανε τα Φώτα τ’ Αγιαννιού,
αλίμονο στην άτυχη μάνα του, εμάς που δεν θ’ ανοίξει (πόρτα).