Αρχική σελίδα

Το ανεξάρτητο της σκέψης, το ελεύθερο της ψυχής τους λάμπει μέσα από το χορό Σέρρα. Οι χοροί αυτοί που η αρχή τους χάνεται μέσα στο θρύλο δέχτηκαν την επίδραση γειτονικών και γηγενών φυλών που ζούσαν στον Πόντο πριν από τον εποικισμό των Μηλισίων, όπως οι Χάλυβες, οι Δρίλλες, οι Σάννοι, οι Μόσχοι, οι Μάκρονες, οι Λαζοί.
Θα ήθελα να σταθώ για λίγο στους Λαζούς, μια φυλή που ζούσε στη χώρα της Κολχίδας, ανατολικά της Τραπεζούντας και που δεν έχει σχέση με τους Έλληνες. Κατά τον Ηρόδοτο και τον Διόδωρο τον Σικελιώτη οι Λαζοί αποτελούσαν υπολείμματα της στρατιάς του αιγύπτιου βασιλιά Σέσωστρη που στα βάθη της ιστορίας προήλασε στον Πόντο. Πολλοί από αυτούς τους λαούς εξελληνίστηκαν ενώ άλλοι στην περίοδο της Ρωμαιοκρατίας και του Βυζαντίου πρώτα εκχριστιανίσθηκαν και κατόπιν εξελληνίστηκαν και αποτέλεσαν τον πληθυσμό του Πόντου.

Μετά την άλωση της Τραπεζούντας από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1461 αρχίζει ο βίαιος εξισλαμισμός που είχε σαν αποτέλεσμα πολλές περιοχές να χάσουν το γλωσσικό τους ιδίωμα. Εκεί παρατηρείται και ένα από τα μοναδικά φαινόμενα στον κόσμο, των κρυπτοχριστιανών, οι οποίοι φανερά ήταν Μουσουλμάνοι και κρυφά Χριστιανοί. Στην περιοχή της Αργυρούπολης οι Σουλτάνοι είχαν δώσει ιδιαίτερα προνόμια γιατί εκεί ήταν καλοί τεχνίτες και μεταλλωρύχοι.
Μετά το 1800 με την εξάντληση των μεταλλείων, έχουμε μια μετακίνηση πληθυσμού μεταλλωρύχων, από την Αργυρούπολη προς τον ΝΔ Πόντο, στα χωριά Κιουμούς -Ματέν και στο Ακ Νταγ Ματέν κοντά στην Άγκυρα, όπου υπήρχαν μεταλλεία. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθούν καινούργιες παραλλαγές χορών και μουσικής . Το 1856 με την πίεση των τότε μεγάλων δυνάμεων της εποχής, Ρωσία Αγγλία και Γαλλία, εκδίδεται το φιρμάνι του Σουλτάνου, που ήταν νόμος του κράτους, το επονομαζόμενο Χάτι Χουμαγιούν που έδινε στους Πόντιους συνταγματικές ελευθερίες. Το κακό όμως όπως θα δούμε παρακάτω είχε συντελεσθεί.
Το 1922 στον Πόντο ζούσαν περίπου 7 0 0.000 χριστιανοί, 150.000 κρυπτοχριστιανοί, Αρμένιοι, Κούρδοι, Λαζοί, Εβραίοι κλπ., σε ένα σύνολο 2.000.000 περίπου κατοίκων. Βλέπουμε λοιπόν πως το ελληνικό στοιχείο υπερτερεί. Και ήρθε η μαύρη ώρα που οι Πόντιοι ξεριζώθηκαν από τις πατρογονικές τους εστίες. Σκόρπισαν σε χωριά και σε πόλεις της ελλαδικής γης, αποξενωμένοι, έχοντας να παλέψουν κάτω από σκληρές συνθήκες, έχοντας πιο πολύ από κάθε άλλη φορά την ανάγκη του συμπατριώτη τους. Δημιουργούν μια πλατειά ενοποιητική κίνηση. Αυτόματα λειτουργεί το φυλετικό ένστικτο και η μεγάλη συναισθηματική φόρτιση ξεσπάει και εκφράζεται μέσα από το πιο αυθόρμητο, το πιο δυνατό πολιτιστικό στοιχείο, το χορό.
Η δύναμη της επιβίωσης και η συνέχιση και διατήρηση των εθίμων, αφού εξέλιπαν οι περιστάσεις που προκάλεσαν τη γέννηση τους και έδιναν σημασία στο περιεχόμενό τους, τους έστρεψαν στο χορό. Έτσι ο χορός έγινε μέσο επιβίωσης για τη συνέχιση και τη διατήρηση της ποντιακής ταυτότητας στην Ελλάδα. Ήταν το πρώτο και το δυνατότερο στοιχείο για την δύσκολη αρχή στο νέο περιβάλλον. Έπρεπε πρώτα να σταθούν στα πόδια τους και να ικανοποιήσουν τις οικονομικές τους ανάγκες, τις καθαρά βιοποριστικές. Όμως έπρεπε, αισθάνονταν την ανάγκη, να υπογραμμίσουν την πολιτιστική τους φυσιογνωμία, γιατί οι Έλληνες της Μαύρης Θάλασσας δεν ήταν μια άχρωμη, χωρίς παρελθόν κοινωνία. Ήταν ένας ζωντανός λαός με ιστορικό παρελθόν, με έντονη πολιτιστική δραστηριότητα, με ανεπτυγμένη την κοινωνική αλληλεγγύη. Μια κοινωνία δομημένη στέρεα πάνω σε κοινό σύστημα αξιών, δοκιμασμένο και αποτελεσματικό που λειτούργησε στη διατήρηση της πολιτιστικής και πολιτικής τους φυσιογνωμίας, ζώντας κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες διαβίωσης. Το μη ποντιακό περιβάλλον αμφισβητούσε τις πολιτιστικές τους αξίες. Ήταν οι πρόσφυγες, οι τουρκόσποροι, οι αούτηδες. Μια κοινωνική περιθωριοποίηση για τον περισσότερο ποντιακό πληθυσμό άρχισε να υποβόσκει και να απλώνεται. Έπρεπε να αντιδράσουν, να κάνουν αισθητή την παρουσία τους , να διατηρήσουν την ταυτότητά τους, να επιβιώσουν. Όλα αυτά βρήκαν διέξοδο στα αστικά κέντρα, όπου οι Πόντιοι αντιπροσώπευαν μειοψηφία, στην δημιουργία ποντιακών συλλόγων όπου κυρίαρχο ρόλο έπαιξε ο χορός